Çoxlu müayinə metodları dedik və belə bir sual çıxa bilər:
“Doktor, siz daha çox hansı metoda güvənirsiniz?”
Əslində rəqəm olaraq bütün metodlar mənim işimə yarıyır. Praktikada daha çox pnevmatonometriya istifadə edirik. Amma şübhəli hallarda ən çox özümə güvənirəm. Bu bir az bəlkə də qəribə gəldi sizə. “Özümə” deyəndə, barmaqlarıma güvənirəm.
Çünki çox əvvəllərdən “palpator gözdaxili təzyiq ölçmə” deyilən bir metod var idi. Çox əvvəllərdən… Mən də çox-çox əvvəllərin həkimiyəm, yəni oftalmologiyada, göz ixtisasında artıq 25 ilimi doldurdum. Bu müddətdə doğrudan da əlim həssaslaşdı.
Tamam, alət mütləq şərtdir. Alət sənədləşmə üçün şərtdir, amma bizim olmazsa-olmaz barmaqlarımız var. Bu barmaqlarımızı işin gedişatında həssaslaşdırmalıyıq, yəni ölcüləri götürməliyik.
Mən nə elədim, tutaq ilk başlarda?
Xəstə gəlir, ölçülür – 21, əlimdən baxıram, “21 olanda belə olur, 23 olanda belə olur, 25 olanda belə olur…” Artıq barmağımla rəqəmləri deyə bilirəm. Xəstə gəldi, əvvəlki yazıda qeyd etmişdim, bəzən olur şübhələndiyim hal olur. Yəni doğrudan da alət düzgün ölçübmü, yəni ölçüm xətası varmı-yoxdurmu, onu barmağımla təyin edə bilirəm. Yəni palpasiya etməklə aşağı-yuxarı gözdaxili təzyiq haqqında fikir yürüdə bilirəm.
Daha çox harada işimə gəlir bu?
Buynuz qışa ödemləri olan xəstələrdə. Alət ölçüb, xəstənin təzyiqi 50-dir. Bu önəmli bir mövzudur. Əgər doğrudan da 50-dirsə… Onsuz da buynuz qişa patologiyasına görə kifayət qədər çoxsaylı dərman istifadə edir xəstə, yanına əlavə olaraq bir də qlaukoma dərmanları qoşacağıq. Dərman sayı da nə qədər çox olarsa, dərmanların bir-birinə bəzən əks təsirləri olur, effekt azala bilir. Yəni mümkün qədər az dərmanla işi tamamlamağa çalışırıq. İkinci bir aldadıcı bir təzyiq söhbəti ortaya çıxır. Hə, belə olan vaxtlarda mütləq mən palpator təzyiqə baxıram, əmin oluram ki, yox təzyiq “aldadılmış təzyiqdir”. Yəni gözüm əsl təzyiqi yüksək deyil.
Yəni belə hallarda ki, şübhəli qalmışam ortalıqda, qərar vermək üçün mən ən çox güvəndiyim, özümün əllərimdir. Hətta burada da bir haşiyə çıxım. Bizim qlaukoma əməliyyatı etdiyimiz xəstələrdə də çox maraqlı bir period keçirik, təlim keçirik. Xəstələr ortalama 1 ay müddətində demək olar ki, barmaqları o qədər həssaslaşır ki… Onlara həmişə deyirəm, evdə baxın, tutaq ki, sağda hər şey qaydasındadır, sol göz əməliyyat olur, sağa baxın, sağın sərtliyini solla müqayisə edin. Əgər solun sərtliyi sağdan çoxdursa, demək ki, təzyiqimiz qalxıb, masajımızı çox edəcəyik. Və bir müddət gəlir, mənim qədər olmasalar da, mənə yaxın artıq barmaq həssaslıqları formalaşmış olur.
“Doktor baxıram, axır vaxtlar baxıram ki, bir az çoxalıb, doktor. Deyəsən, 28 ola bilər”.
Yəni təsəvvür edin, xəstələr o hala gəlir. Yəni insan bir mövzuda bir balaca məşqləri etdirsə və israrlı olsa o barmaq həssaslığı ilə təzyiq haqqında fikir əldə edə bilirik. Və mənim də bu mövzuda çox güvəndiyim barmaqlarımdır.
